Αγγεοπλαστική και στεντ καρωτίδας (carotid stenting)

Τι είναι η αγγειοπλαστική με στέντ καρωτίδας;

stentΕίναι μία επέμβαση κατά την οποία ο αγγειοχειρουργός τοποθετεί ένα σωλήνα από μεταλλικό πλέγμα (stent) μέσα στην καρωτίδα αρτηρία για να αυξήσει την ροή του αίματος στα σημεία που αποφράσσονται από τις αθηρωματικές πλάκες.

Η αθηρωμάτωση των αρτηριών που σε κάποιες περιπτώσεις αυξάνεται με την ηλικία μπορεί να δημιουργήσει στενώσεις. Οι στενώσεις αυτές που δημιουργούνται από τις αθηρωματικές πλάκες μπορεί να δημιουργήσουν στην επιφάνεια τους θρόμβους. Μικρά τμήματα των αθηρωματικών πλακών ή θρόμβοι μπορούν όταν αποκολληθούν να κλείσουν μικρότερα αγγεία του εγκεφάλου προκαλώντας εγκεφαλικό επεισόδιο.

carotidstent-3Οι καρωτίδες αρτηρίες που βρίσκονται μια δεξιά και μία αριστερά στον λαιμό μεταφέρουν το αίμα από την καρδία στον εγκέφαλο. Η κάθε μια κύρια (κοινή) καρωτίδα διαχωρίζεται σε δύο κλάδους την έσω καρωτίδα που καταλήγει στον εγκέφαλο και είναι η πιο σημαντική και την έξω που καταλήγει στο πρόσωπο.

Όταν η αθηρωματικές πλάκες μεγαλώσουν και προκαλέσουν στένωση στον αυλό των καρωτίδων και άρα μειωμένη ροή τότε έχετε καρωτιδική νόσο. Αυτή είναι μια σημαντική πάθηση γιατί όπως αναφέραμε παραπάνω μπορεί να προκαλέσει ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο με σοβαρές συνέπειες για την υγεία σας.

Όταν ο ιατρός σας κρίνει ότι πρέπει να προχωρήσετε σε θεραπεία την καρωτιδικής νόσου τότε η αγγειοπλαστική με στέντ της καρωτίδας μπορεί να είναι μια επιλογή εναλλακτική της ενδαρτηρεκτομής  που είναι η χειρουργική αφαίρεση της αθηρωματικής πλάκας. Κατά την αγγειοπλαστική με στεντ τοποθετείται ένας μεταλλικός ενδονάρθηκας – στεντ στο σημείο που η αθηρωματική πλάκα προκαλεί στένωση. Το σημείο αυτό μπορεί πρίν ή και μετά την τοποθέτηση του στεντ να ανοίξει με ένα μπαλόνι το οποίο τοποθετείται στο σημείο και διαστέλλεται. Το στεντ διατηρεί την αρτηρία ανοικτή με την πίεση που ασκεί από μέσα στην πλάκα και ταυτόχρονα αποτρέπει κομμάτια της αθηρωματικής πλάκας να ξεκολλήσουν.

Πως προετοιμάζομαι;

Ο ιατρός σας θα σας δώσει συγκεκριμένες οδηγίες πριν από την επέμβαση. Θα πρέπει να ενημερώσετε τον ιατρό σας για όλα τα φάρμακα που παίρνετε.

Στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να πάρετε ασπιρίνη και ίσως ένα ακόμη φάρμακο που αποτρέπει την δημιουργία θρόμβων. Θα πρέπει να γίνει έλεγχος των καρωτίδων με υπερηχογράφημα (duplex ή triplex καρωτίδων) καθώς και αξονική ή και μαγνητική τομογραφία – αγγειογραφία πριν από την επέμβαση για να εκτιμηθεί το ποσοστό της στένωσης και η ποιότητα της αθηρωματικής πλάκας.

 

Είμαι υποψήφιος για στεντ καρωτίδας;

Στην παρούσα φάση η μέθοδος έχει εγκριθεί για την θεραπεία ασθενών με συμπτωματική στένωση (δηλαδή που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο) και θεωρούνται υψηλού κινδύνου για να υποβληθούν σε ενδαρτηρεκτομή. Μπορεί να είστε υποψήφιοι για την επέμβαση εάν θεωρείστε υψηλού ασθενείς υψηλού κινδύνου για ενδαρτηρεκτομή, εάν η καρωτίδα σας έχει σημαντική στένωση (πάνω από 70%) και εάν είχατε συμπτώματα παροδικού εγκεφαλικού ή εγκεφαλικού επεισοδίου.

carotidstent-5Δεν μπορείτε να είστε υποψήφιοι για την μέθοδο εάν ισχύει ένα από τα ακόλουθα:

  • Προσδόκιμο επιβίωσης λιγότερο από 2 χρόνια
  • Αρρυθμίες
  • Αλλεργία σε κάποιο από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην επέμβαση
  • Αιμορραγία στον εγκέφαλο τους τελευταίους 2 μήνες
  • Πλήρη απόφραξη της καρωτίδας

Επιπλοκές που μπορεί να συμβούν κατά την διάρκεια της επέμβασης:

Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα επιπλοκής κατά την διάρκεια της επέμβασης της αγγειοπλαστικής καρωτίδας είναι:

  • Υψηλή αρτηριακή πίεση
  • Αλλεργία στο σκιαγραφικό
  • Σκληρή (επασβεστωμένη) αθηρωματική πλάκα και μακριά στένωση
  • Μεγάλες ελικώσεις ή άλλες δύσκολες ανατομίες στις καρωτίδες αρτηρίες
  • Σημαντική πλάκα ή αθηρωμάτωση στην αορτή κοντά στην αρχή της καρωτίδας
  • Ηλικία άνω των 80 ετών
  • Μεγάλες αποφράξεις σε αρτηρίες των άνω και κάτω άκρων
  • Νεφρική ανεπάρκεια

carotidstent-1Τι συμβαίνει κατά την διάρκεια της επέμβασης της αγγειοπλαστικής και στεντ καρωτίδας;

Η συγκεκριμένη επέμβαση διενεργείται σε αιμοδυναμικό εργαστήριο ή αίθουσα κατάλληλα εξοπλισμένη με ακτινοσκοπικό μηχάνημα. Πριν ξεκινήσει η επέμβαση ο ιατρός θα σας συνδέσει με ένα μηχάνημα καταγραφής της αρτηριακής πίεσης και των παλμών. Κατά την διάρκεια της επέμβασης είναι πολύ πιθανόν ο ιατρός να σας μιλάει. Σε κάποιες περιπτώσεις η επέμβαση μπορεί να διενεργηθεί υπό γενική αναισθησία αλλά συνήθως γίνεται με τοπική αναισθησία.

Κατά την διάρκεια της επέμβασης θα σας χορηγηθούν διάφορα φάρμακα όπως ηπαρίνη που αποτρέπει την δημιουργία θρόμβων, ατροπίνη για να ελαττωθούν οι πιθανότητες να ελαττωθούν οι παλμοί σας και τοπική αναισθησία για την αποφυγή πόνου  στον μηρό απ’ όπου θα τοποθετηθεί ο καθετήρας για να γίνει η επέμβαση. Πιθανόν να μην πάρετε άλλα φάρμακα έτσι ώστε να είστε σε εγρήγορση και να μπορείτε να συνεργαστείτε κατά την διάρκεια της επέμβασης.  Ο ιατρός σας στην συνέχεια θα εντοπίσει την βλάβη με την λήψη αγγειογραφίας.

Πριν την τοποθέτηση του στεντ συνήθως διενεργείται αγγειοπλαστική. Στην αγγειοπλαστική εισάγεται ένας μακρύς λεπτός σωλήνας που ονομάζεται καθετήρας  που στην άκρη του φέρει ένα μπαλονάκι μέσω μιας μικρής τομής στον μηρό. Ο καθετήρας προωθείται διαμέσου του αυλού των αγγείων στο σημείο της στένωσης κάτω από ακτινοσκόπιση.  Εσείς δεν θα αισθάνεστε όλες αυτές τις διαδικασίες και κινήσεις αφού στο εσωτερικό των αρτηριών δεν υπάρχουν νευρικές απολήξεις.

carotidstent-2Σε αυτό το σημείο εισάγεται  η συσκευή προφύλαξης ή «ομπρέλα» που προστατεύει από εγκεφαλικά καθώς μαζεύει τυχόν θρόμβους ή μικρά κομμάτια από την αθηρωματική πλάκα που πιθανόν να αποκολληθούν κατά την επέμβαση.

Στο σημείο της στένωσης το μπαλόνι αγγειοπλαστικής διαστέλλεται για να ανοίξει η στένωση και να καθηλωθεί η πλάκα στο τοίχωμα.

Χρησιμοποιώντας ένα άλλο καθετήρα ο ιατρός προωθεί ένα άλλο καθετήρα που έχει φορτωμένο το στεντ που είναι συμπτυγμένο στο σημείο της βλάβης στην καρωτίδα. Με άμεση ακτινοσκόπηση το στεντ (stent) τοποθετείται στο ακριβές σημείο της βλάβης και απελευθερώνεται από τον καθετήρα εισαγωγής.  Με αυτό τον τρόπο το στεντ εφαρμόζει στον αυλό της καρωτίδας αρτηρίας. Σε αυτό το σημείο στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιείται ακόμα ένα μπαλόνι για να διαστείλει περισσότερο το στεντ και για να καθηλώσει περαιτέρω την αθηρωματική βλάβη.

Στην συνέχεια ο ιατρός αποσύρει τον καθετήρα εισαγωγής και στην συνέχεια την συσκευή προφύλαξης. Το στεντ παραμένει στην αρτηρία μόνιμα .

Η επέμβαση συνήθως διαρκεί μια με δύο ώρες και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.

Τι μπορεί να περιμένω μετά από την αγγειοπλαστική και στεντ (stent) καρωτίδας;

Αμέσως μετά την επέμβαση ο ιατρός σας θα ασκήσει πίεση στο σημείο που έγινε ο καθετηριασμός στον μηρό για περίπου 20-30 λεπτά έτσι ώστε να μην αιμορραγήσετε. Μερικές φορές μπορεί αντί για πίεση να χρησιμοποιηθεί μια ειδική συσκευή που τοποθετεί εσωτερικά στο αγγείο ένα ράμμα. Ακολούθως πρέπει να παραμείνετε ακίνητοι στο κρεβάτι σας για μερικές ώρες για να μειωθούν οι πιθανότητες αιμορραγίας.

Όταν θα πάτε στο σπίτι πρέπει να αποφεύγετε να σηκώνετε βάρη πάνω από 5 κιλά για να μην ασκηθεί πίεση στο σημείο απ’ όπου έγινε η επέμβαση. Μπορείτε να κάνετε ντους την επόμενη μέρα ενώ το μπάνιο καλό είναι να αποφεύγετε για μερικές ημέρες. Θα πρέπει επίσης να καταναλώνετε πολλά υγρά για να βοηθήσετε τους νεφρούς να απομακρύνουν το σκιαγραφικό που πήρατε κατά την επέμβαση από τον οργανισμό σας. Θα πρέπει επίσης να παίρνετε αντιπηκτικά και να κάνετε επανεξέταση κυρίως με duplex για να ελέγχετε το stent στην διάρκεια του χρόνου.

Υπάρχουν επιπλοκές;

Η απόφραξη κάποιας αρτηρίας του εγκεφάλου από θρόμβο ή μικρά κομμάτια αθηρωματικής πλάκας είναι η πιο σοβαρή επιπλοκή  που μπορεί να συμβεί κατά την επέμβαση της αγγειοπλαστικής με στέντ.  Αυτή η απόφραξη μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο. Άλλες επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσουν εγκεφαλικό συμπεριλαμβάνουν την δημιουργία θρόμβου μέσα στο στέντ  ή ένα σχίσιμο στην αρτηρία που ονομάζεται διαχωρισμός.  Η επαναστένωση της αρτηρίας από νέα αθηρωματική πλάκα είναι μια άλλη πιθανή επιπλοκή. Επίσης το σκιαγραφικό που χρησιμοποιείτε κατά την διάρκεια της επέμβασης μπορεί να επιδεινώσει την νεφρική λειτουργία σε ασθενείς που έχουν ήδη πρόβλημα. Η αιμορραγία από το σημείο της παρακέντησης ή η δημιουργία ψευδοανευρύσματος είναι μια άλλη πιθανή επιπλοκή που δεν είναι ωστόσο συχνή.

Τι πρέπει να κάνω για να παραμείνω υγιής;

Παρόλο που το στεντ (stent) ανοίγει την καρωτίδα και διατηρεί την ροή του αίματος στον εγκέφαλο δεν αποτρέπει την δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας. Για να αποφευχθεί αυτό πρέπει να εφαρμόζουμε τα ακόλουθα:

  • Κατανάλωση τροφών με χαμηλά κορεσμένα λίπη, χοληστερόλη και θερμίδες
  • Συχνή άσκηση, ιδιαίτερα αερόβια άσκηση όπως το περπάτημα ή το τρέξιμο
  • Διατήρηση του ιδανικού βάρους
  • Διακοπή καπνίσματος
  • Ακολουθήστε τις συμβουλές του ιατρού σας για έλεγχο της χοληστερόλης και της πηκτικότητας του αίματος.